Avrupa Birliği robotlara 'elektronik insan' kimliği verebilir

Avrupa Parlamentosu (AP) robotların insanlarla olan ilişkilerini kurallara bağlamayı hedefleyen tarihi bir karar tasarısını onayladı.

Tasarıda, dünyanın, merkezinde robotların olduğu yeni bir endüstri devriminin eşiğinde olduğu vurgulanıyor. Robotlara "elektronik insan" kimliğiyle yasal statü verilmesi tartışmaya açılıyor.

Robot tasarımcılarına, robotlara, gerekli hallerde kullanılmak üzere "kendini imha tuşu" eklenmesi önerisinde bulunuluyor.

İnsan-robot ilişkilerinin bazı konularda halen soru işaretlerine neden olduğu belirtilerek, özellikle olası sistem hatalarında ya da hack'lenme durumlarında "insan güvenliği" konusunun nasıl çözüleceğinin bilinmediği kaydediliyor.

Telif hakkıGETTY IMAGESImage captionTasarı, "robotların bilinç kazanma" olasılığına karşı da çeşitli kural önerileri getiriyor.

'Ya robotlar bilinç kazanırsa'

Avrupa Birliği'nin yasama organı olan Avrupa Parlamentosu (AP) önümüzdeki yıllarda, yapay zekanın insan zekasını geçebileceği öngörüsünde de bulunuyor.Eğer iyi hazırlanılmaz ise bu durumun, "insanın bir tür olarak dünya üzerindeki geleceğini dahi tehlikeye atabileceği" yorumu yapılıyor.

Tasarı, "ya robotlar bilinç kazanırsa" sorusu üzerinden ise ünlü bilim kurgu romanları yazarı Isaac Asimov'un hayal ederek oluşturduğu 3 temel kuralı öneriyor.

• Bir robot bir insana zarar veremez ya da bir insanin zarar görmesine seyirci kalamaz.
• Bir robot 1. kuralla çelişmedigi sürece bir insanın emirlerine uymak zorundadır.
• Bir robot 1. ve 2. kuralla çelişmediği sürece kendinin zarar görmesine izin veremez.

Robot tasarımlarını onaylayacak bir etik komite oluşturulabilir

Piyasaya sürülecek robotların, tıpkı bir ilacın onaylanması sürecinde olduğu gibi, bir etik komite tarafından onaylanmasının gerekebileceği öngörülüyor.

Tasarımcıların da robotlar tarafından meydana gelebilecek kazalar ve hasarların araştırılabilmesi için "temel kodları" incelemeye açması gerekebileceği öngörüsünde bulunuluyor.

Yasal sorumluluk başlığında ise, üreticilerin ve tasarımcıların, robota verilmiş olan komutlar ve sağlanmış olan özgürlük oranında mesul tutulabilecekleri ifade ediliyor.

Yine tasarımcıların ve üreticilerin, robotlar nedeniyle oluşabilecek zararlar konusunda da sigorta güvencesi altında olmaları gerekebileceği dile getiriliyor.

Teknik, etik ve yasal düzenlemeler gibi uzmanlık gerektiren alanlar için bir "Avrupa Ajansı" kurulması çağrısında da bulunuyor.

Aynı zamanda, robotların bazı işleri devralması sonrası ortaya çıkacak işsizlik nedeniyle, "evrense bir asgari ücret" belirlenebileceğini de öneriliyor.

'Dünya bir kıyamet senaryosu ile karşı karşıya kalabilir'

Taslağın hazırlanmasına önayak olan AP üyelerinden Lüksemburglu Mady Delvaux , "Bu kuralların yasalaşmaması halinde insanoğlu, robotların, yaratıcılarına hükmetmeye başlayacağı bir kıyamet senaryosu ile karşı karşıya kalabilir" uyarısı yaptı.

AP tarafından onaylanan karar tasarısı, AB üyesi ülkelerin üzerinde yapacağı değişikliklerin ardından birlik üyesi 28 ülkede yasalaşacak.