PLC Programlama

Dökümanın Konusu Linktedir : http://www.tahribat.com/Forum-Dokuman-Plc-Programlama-147700/

PLC Programlama

Tanıtım:

PLC (Programlanabilir kontrol cihazı), algılayıcılardan aldığı bilgiyi kendine verilen programa göre işleyen mikroişlemci tabanlı bir cihazdır. İnsan hatalarını engellemek için tasarlanmıştır. Günümüzde bir çok alanda kullanılmaktadır.

• Otomotiv sektörü,
• Gıda sektörü,
• Asansörlerde vs.

Şuan piyasa da bir sürü PLC markası bulunmaktadır ve bunların programlama dilleri arasında küçük farklılıklar olmasına rağmen birbirine çok benzemektedir. Genelde kumanda sistemlerini dijital ortamda çizerek yapılan ladder programlama mantığı kullanılır. Herhangi bir plc markası ögrenme durumunda diğer plc markalarını da rahat bir şekilde öğrenebiliriz. Piyasada plc denilince ilk akla gelen marka Siemenstir. Ancak maliyet konusunda ve basitlik konusunda ben Fatek PLC’i anlatacağım.

Program buradan indirebilirsiniz : http://www.petekteknoloji.com.tr/dl_lists.asp?kategoriID=1

Winproladder programlama yapacağımız programın adı.

Programdan PLC’e bağlanma:

File > Open > Connect To PLC seçeneğine tıkladığımızda karşımıza Kayıtlı bir program ile mi bağlanmak istersiniz penceresi gelicek.

Hayır seçeneğine tıklıyoruz ve karşımıza port ayarları çıkıyor.

Bağlandığımız Com port programdaki ile aynı ise OK tuşuna basıyoruz ve plc’e bağlanıyoruz. Fatek PLC’inin bir özelliğide PLC içerisine bağlandıktan sonra yazdığımız program direk cihazın içerisine yazılıyor. Ayrıyetten programı upload yapma gereği duymuyor.

Kullanacağımız fonksiyonları yukarıdaki gibi numaralandırdım. Genelde bizim sürekli kullanacağımız olan foksiyonlar 2, 3, 4, 5, 6, 8, 9, 11, 12, 13, 14, ve 20 numaralı fonksiyonlardır.

2 = Açık Kontak

3 = Kapalı Kontak

4 = Yükselen Kenar (Örn: Bir butona bastığımızda 1 pulselik sinyal yollar. Elimiz basılı tutsakta artık sinyal gitmez sadece anlık olarak sinyal yollar.)

5 = Alçalan Kenar (Örn: Bir butona bastığımızda, basılı tuttuğumuz sürece sinyal yollamaz. Elimizi çektiğimiz anda anlık sinyal yollar.)

6 = Çıkış kontağı

8 = Set kontağı ( Bunu kullanarak bir çıkışı aktif ettiğimizde o çıkış resetlenmediği sürece, sürekli çıkış verir)

9 = Reset Kontağı ( Setlemiş olduğumuz çıkışı bu kontağı kullanarak resetleyebiliriz.)

11 = 4 numaralı kontağın aynısıdır.

12 = 5 numaralı kontağın aynısıdır.

13 = Satır aralarında boşluk olursa doldurmak için kullanılır.

14 = Satıra paralel bağlantı kurmak için kullanılır.

20 = Fonksiyon tablosuna gider.

Kullanılan elemanların isimleri :

Giriş bitleri X olarak adlandırılmaktadır ve X0’dan başlamaktadır. Giriş bitlerini nerelerde kullanabiliriz ? Sensör, switch, buton vs. gibi durum izle, komut yollama işlemleri için kullanıyoruz. Çıkış bitleri Y olarak adlandırılmaktadır ve Y0’dan başlamaktadır. Bunları nerelerde kullanabiliriz ? Kontaktör, röle, valf gibi hareket yapması gereken elemanlarda kullanıyoruz. Merker (Sanal giriş,çıkış bitleri), bunlar M olarak adlandırılmaktadır ve M0’dan başlamaktadır. Bunları hem giriş sinyali olarak hem de çıkış sinyali olarak kullanabiliriz. Timer (Tn), zamanlayıcılar T olarak adlandırılır ve T0’dan başlamaktadır. Counter (Cn), sayıcılar C olarak adlandırılır ve C0’dan başlamaktadır. Sayma işlemlerini bu fonksiyonla yaptırabiliriz.

Programlama :

Açık Kontağın Kullanımı:

Kontak enerjili olduğu sürece çıkış aktif olur. Genelde programlama yaparken açık kontak kullanılmaktadır. Dünyanın en basit programı olan bir giriş aktif olduğunda bir çıkış aktif olması durumunu yapıyoruz. İlk önce açık kontak koyuyoruz.

İster A tuşuna basarak seçiyoruz istersek üst tarafta bulunan Açık Kontak işaretine tıklayarak en üst satıra tıklayarak isimlendiriyoruz.

X0 yazdıktan sonra enter tuşuna basarak satıra işliyoruz.

Ve ardından bir çıkış koyarak programımızı tamamlıyoruz.

Bir tane çıkış kontağı koyuyoruz. Üst taraftan yandaki işareti,

seçiyoruz veya O tuşuna basarak otomatik seçip aynı satır üzerine tıklıyoruz.

Y0 ismini verip enter’a basıyoruz ve programımız hazır oluyor.

Burada, X0 biti (Buton, sensör vs.) aktif olduğunda Y0 çıkışı (Bir motor, hidrolik-pnömatik valf vs.) aktif olur enerjilenir.

Bu şekilde izleyebiliriz.

Kapalı Kontak Kullanımı :

Kapalı kontak genelde şart kullanırken kullanılır. Örneğin bir programda 2. motor, 1. motor çalışmaz ise aktif olmasın gibi durumlarda veya acil stopların sinyallerini alırken kullanılabilir. Kapalı kontağı şu örnekte daha iyi anlayabiliriz. Acil stop basılı değilse, X0 girişi aktif olduğunda Y0 çıkışı aktif olsun örneğini yapalım. Kontağı satıra ekleyebilmemiz için üst tarafta görülen simgeye tıklayarak ekleyebiliriz veya satır üzerine tıklayıp B tuşuna basarak ekleyebiliriz.

Start Butonu : X0

Acil Stop : X1

Aktif Çıkış : Y0

Acil Stop aktif değilse (Kapalı kontakların içi yanıyorsa bit aktif değildir) Start'a basıldığında çıkış enerjilenir. Eğer Acil Stop "X1" enerjilenirse (Kapalı kontaklar enerjilendiğinde ışık söner) Start butonuna basılsa dahi çıkış aktif olmaz.

Kapalı kontağın kullanımını bu şekilde gösterebiliriz.

Set komutu kullanımı :

Set komutu genelde bir çıkışı birden fazla yerde kullanırsak tercih ederiz. Örneğin, kurulan sistemde bulunan bir motor hem buton üzerinden hemde dokunmatik ekran üzerinden aktif oluyor. Bu gibi durumlarda SET komutunu kullanmamız gerekiyor. Bunun sebebi bir çıkış kontağını farklı satırlarda kullanırsak çıkışımız aktif olmaz.

Bunu şu örnekle gösterebiliriz.

Acil stop basılı değilse(X1), Start butonuna basıp çekilse dahi (X0) çıkışımız enerjili kalsın. Set komutunu satırımıza ekleyebilmemiz için üst menüden, yukarıda bulunan resime tıklayarak veya E tuşuna basarak ekleyebiliriz.

Burada butona 1 kere enerji verdiğimizde Y0'ımız aktif olur. X1 yani acil stop'u enerjilendirsek dahi Y0'ımız aktif kalıyor. Çünkü set komutu resetlenmediği sürece sürekli aktif kalır.

Reset komutu kullanımı :

Bu komutun kullanımı setlenmiş olan bir çıkışımızı resetlemek için kullanabiliriz. Set ve reset komutları sürekli çıkışlarda kullanılır. Acil stoplardan sinyal geldiğinde, acil durdurulması gereken durumlarda, belirli bir satırın durdurulması durumlarında kullanılabilir. Stop butonuna basıldığında (X2) veya Acil stop butonuna basıldığında (X1) çıkışımız resetlensin. Burada veya ifadesi kullandık. 2 satırı birbirine bağlamamız gerekiyor. Bunun için üst menüde bulunan

simgeye tıklayarak satıra ekliyoruz. Onuda şu şekilde ekliyoruz.

İki kontağı alt alta ekledikten sonra yuvarlak içerisinde bulunan simgeye tıklıyoruz ve X2'nin olduğu satırın sonuna tıklayarak ekliyoruz.

Böylece iki satırı tek satır haline getiriyoruz. Bundan sonra problemin geri kalanını ekliyoruz. Problemimiz Stop butonuna basıldığında (X2) veya Acil stopa basıldığında (X1) çıkışımız (Y0) resetlensin. X1'i neden açık kontak kullandığımızı şu şekilde açıklayım. Bir açık kontağın önüne sinyal gelmiyorsa veya aktif değilse şartı koyarken kapalı kontak kullanıyoruz. Çünkü komut satırın sonuna ulaşması gerekiyor. X1'i startın önüne (X0) açık olarak kullansaydık, Start aktif olduğunda ve Acil aktif olduğunda çıkış versin durumu oluyor. Bizim acilimiz aktif değilse çıkış vermesini istiyoruz. Burada Acil stop'u açık kontak olarak kullanmamızın sebebi ise sinyal geldiğinde resetlemesi durumudur. Reset komutunu ekleyebilmemiz içi yukarıda resmi bulunan simgeye veya R tuşuna basarak satır sonuna ekliyoruz.

X2 veya X1'e enerji geldiğinde Y0 çıkışımız resetlenir. Programı baştan kontrol edersek;

X1 enerjili değilse (Alt tarafta enerjili olmadığı gözüküyor), X0 enerjilenirse Y0 setlensin. Eğer X2 veya X1 aktif olursa Y0 resetlensin.

Set ve reset kullanımı bu şekildedir. Döküman devam edecektir.