İlk Türk İşletim Sistemi Pardus
-
İlk Türk İşletim Sistemi
Bilmeyenler duysun, artık bizim de nur topu gibi bir işletim sistemimiz var. Adı Pardus...
Pardus, Anadolu Parsı’ndan, Panthera Pardus Tulliana’dan geliyor. Türk mühendislerinin, yazılımcılarının gece gündüz çalışması ve TÜBİTAK’ın girişimiyle inşa edilen "Ulusal İşletim Sistemi Pardus", açık kaynağın ve Linux’un bayrağını Türkiye’de yükseltecek. Onu kullanmanız için pek çok neden var. İlk üçünü ben sayayım: Pardus tamamen Türkçe, tamamen bedava ve tamamen bizden.
Biz Avrupa Birliği tantanasını, Bill Gates’in bir hışımla gelip geçişini, Milli Eğitim Bakanlığı’nın öğretmenlere dizüstü kampanyasını, ADSL’deki değişiklikleri ve benzer klasik meseleleri konuşurken, bizim mühendisimizin, yazılımcımızın geliştirdiği Ulusal İşletim Sistemi Pardus sessiz sedasız çıktı ve kullanılmaya başlandı. Projeyi geliştiren ekip TÜBİTAK’a bağlı Ulusal Elektronik ve Kriptoloji Araştırma Enstitüsü (UEKAE) çatısı altında çalışıyor. Yani devletin mühendisleri. Devlet kurumunda devletin mühendislerinin hazırladığı bir işletim sisteminde devletin bakanlıkları haberdar mı? Bence değil. (Bkz: Önceki yazımda değindiğim öğretmen bilgisayarı kampanyası)
Hemen indir, hemen kullan
Öncelikle biraz yakından tanıyalım işletim sistemimizi. "Pardus Çalışan CD" adlı Ulusal İşletim Sistemi, tamamen CD üzerinden çalışan, kurulum gerektirmeyen ve çalışmak için sabit diskinize veri yazılmasına gerek bırakmayan, Linux çekirdeği ve bu çekirdek üzerinde çalışan bir ürün. İşletim sistemine dahil olarak çoğu açık kaynak kodlu özgür yazılımlar ile proje ekibi tarafından geliştirilmiş yazılımlar bulunuyor. Aslanlar gibi çalışan bu işletim sistemi bilgisayarınızda yüklü diğer işletim sistemlerine ve verilere zarar vermiyor. Uslu, aklı başında bir pars yani sizin anlayacağınız.
Pardus Ulusal İşletim Sistemi ilk aşamada bilgisayar okur-yazarı olmanın gerektirdiği temel masaüstü ihtiyaçlarını karşılayacak kapasitede dizayn edilmiş. Projenin devamında ise çok daha geniş ihtiyaçları karşılacayak ve farklı kullanıcı profillerini tatmin edebilecek düzeye eriştirilecek. İşletim sisteminin CD üzerinde çalışan sürümünde ofis araçları (metin düzenleyici, hesap tablosu, sunum hazırlayıcı, vb.), İnternet araçları (tarayıcı, e.posta, sohbet, vb.), çokluortam ve grafik araçları (film oynatıcı, müzik çalar, vb.), oyunlar ve çok sayıda uygulama mevcut.
Türkiye’nin işletim sistemi
Pardus öncelikle bilgisayar kullanıcılarının temel masaüstü ihtiyaçlarını karşılayabilmek, mevcut Linux dağıtımlarının üstün yönlerini kullanarak, sahip olduğu araçlarla kurulum, yapılandırma ve kullanım kolaylığı sağlamak üzere geliştirilen bir GNU/Linux dağıtımı olarak dikkate ve ilgiye değer bir işletim sistemi. Fakat sadece böyle basit bir tanım yetmez onu anlatmaya. Kullanır kullanmaz nasıl da bize özgü olduğunu anlayacaksınız. Bir defa tamamen Türkçe ve zorlama tercümeler yok. Yeni başlayanlar için de çok pratik ve kolay. Temel ofis uygulamaları için rahatlıkla işinizi görebilecek dünyaca ünlü "OpenOffice" adlı açık kaynak yazılımı emirlerinize amade.
İşletim sistemi içindeki araçların isimleri de bir harika. Örneğin yapılandırma yöneticisinin adı "Tasma". "Çomar" ve "Pisi" gibi araç isimleri de var. Sözü fazla uzatmadan sizi Pardus’la tanışmaya davet ediyorum. Detaylı bilgilere ve Pardus özel etkinliklerde ve üniversitelerde CD ortamında ücretsiz olarak dağıtılıyor. Fakat üşenmeyin, indirin İnternet’ten ve CD’ye yazarak çalıştırın. Ulusal İşletim Sistemi’mizin gelişmesi için desteğimizi esirgemeyelim. Son sözüm de şudur ki, "Yerli malı yurdun malı herkes onu kullanmalı".Yüklemek için
ftp://ftp.uludag.org.tr/pub/pardus/calisan/1.1/pardus_calisan_cd-1.1.iso
MD5SUM özet dosyası, indirdiğiniz ISO dosyasının bütünlüğünü kontrol etmek ve indirme işlemi esnasında herhangi bir zarar görmediğinden emin olmak için kullanılır. ftp://ftp.uludag.org.tr/pub/md5summer.exe adresindeki program yardımı ile ISO dosyasının özetinin MD5SUM dosyasının içeriği ile aynı olduğundan emin olunuz. Eğer özetler aynı değilse bu, ISO dosyasını indirmeniz esnasında bağlantıdaki bir sorun nedeni ile bilgisayarınızdaki kopyanın zarar görmüş olduğu anlamına gelir. Böyle bir durumda, indirdiğiniz bozuk dosyayı CD’ye yazmayıp yeniden indirmeniz gereklidir. Linux kullanıcıları md5 özeti alma işlemini "md5sum" isimli uygulama ile yapabilirler.
İndirdiğiniz dosyanın özetinde bir sorun yoksa, artık ISO dosyasını CD yazıcınız aracılığı ile yazabilirsiniz. ISO, bir CD dosya sistemi türüdür, bu yüzden onu arşiv araçları ile açmamanız, ya da bu dosyayı CD içerisinde kopyalamamanız gerekir. Aksi taktirde CD’niz başlatılabilir (bootable) olmayacak ve Pardus başlamayacaktır. CD yazmak için kullandığınız uygulamanın yardım menülerinden ISO imajların nasıl yazıldığını bulup yönergeleri takip edin.
Pardus ile Çalışmaya Başlamadan Önce
Bilgisayarınızı Pardus ile açmak için elinizdeki Pardus CD’sini CD sürücünüze yerleştirmeniz ve bilgisayarınızı yeniden başlatmanız yeterlidir.
Bu aşamada bilgisayarınız diskiniz üzerinde kurulu işletim sistemi ile normal şekilde açılıyorsa bu BIOS ayarlarınızı yapamadığınıza ya da CD’yi doğru bir şekilde yazamadığınız anlamına gelir.
Bu durumda bilgisayarınızın BIOS ayarlarını CD’den başlayacak şekilde düzenlemeniz gerekmektedir. Bunun için anakartınızın BIOS ayarlarında bilgisayarın açılması için denenecek ilk aygıt olarak CD sürücünüz seçili olmalıdır. Öte yandan dizüstü bilgisayar kullanıcılarının, bilgisayarlarının üreticilerinin belirlediği özel tuş kombinasyonlarını kullanarak başlangıç aygıtını seçmeleri gerekiyor olabilir. Denediniz fakat başarılı olamadıysanız ya da nasıl yapılacağını bilmiyorsanız, anakartınızın kitapçığından bilgi alabilirsiniz.
Pardus Başlarken
Bilgisayarınız, CD sürücüsündeki Pardus ile açılmaya başladıktan çok kısa bir süre sonra ok tuşları ile hareket edebildiğiniz ve ENTER tuşu ile seçebileceğiniz aşağıdaki seçeneklerin bulunduğu bir menü ile karşılaşırsınız:
Pardus Linux
Pardus Linux (HT ya da minimum 2 CPU sistemler)
Pardus Linux (minimum ayarlar [vesa=standart])
Pardus Linux (minimum ayarlar [acpi=off, apm=off, vesa=standart])İlk seçenek öntanımlı olarak verilen seçenektir ve yüksek olasılıkla sizin için uygundur. İkinci seçenek, birden fazla işlemcisi olan bilgisayarlar, üçüncü ve dördüncü seçenek ise eski ya da sorun çıkma ihtimali yüksek olan diz üstü bilgisayarlar ve kimi masaüstü sistemler için konulmuş seçeneklerdir. Bu seçeneklerden birisini seçmenizin ardından Linux çekirdeği bilgisayarınızın belleğine yüklenmeye başlar, çok kısa bir süre sonra karşınıza açılış işleminin ne kadarlık kısmının tamamlandığını gösteren bir durum çubuğu ile beraber Pardus’un yeşil renkteki sunum ekranı gelir. Eğer ekranınız kararır ve uzun süre yanıt vermezse bilgisayarınızın RESET düğmesine basarak, başlangıçta karşınıza çıkan menüdeki seçeneklerden 3 ve 4’sü ile yeniden açmayı deneyiniz. Tüm seçenekleri denemenize rağmen bilgisayar donanımınızdaki uyumsuzluklar nedeni ile Pardus açılmayabilir.
Açılışın son evresinde yeşil renkli sunum ekranı kapanarak masaüstü ortamı açılmaya başlar. Bu esnada eğer monitörünüz kararır ya da "signal out of range" mesajı alırsanız CTRL, ALT ve - tuşlarına aynı anda basarak öntanımlı çözünürlüğü düşürmeyi deneyiniz. Grafik ortam açıldıktan sonra, araç çubuğunun sağ tarafındaki ufak ekran yapılandırma aracı ile istediğiniz çözünürlükte çalışmaya devam etmek için gerekli ayarı yapabilirsiniz.
Daha sonrasında masaüstü ortamının açılış ekranı gelecek ve nihayet masaüstü tam olarak açılacaktır.
Pardus ile Çalışmak
Masaüstü ortamının tam olarak açılması ile Kaptan Masaüstü sizi fare ve masaüstü duvar kağıdı seçimi başlangıç ayarlarınızı yapmanız için karşılayacaktır.
Ayarladığınız duvar kağıdı ile tam olarak açılmış olan Pardus masaüstünde Başlangıç, Aygıtlar, Yerel Ağ, Belgelerim, Pardus, Masaüstü Paylaşımı ve Çöp simgeleriyle karşılaşırsınız, simgelerin işaret ettiği uygulamalara üzerilerine çift tıklayarak ulaşabilirsiniz. "Aygıtlar" simgesi, bilgisayarınıza bağlı saklama aygıtlarını gösterir ve bu aygıtlar üzerindeki dosyalara erişmenizi sağlar. Bu sayede diskleriniz içerisindeki dosyaları görüntüleyebilir ya da Pardus ile çalışırken kaybetmek istemediğiniz dosyaları disklerinize saklayabilirsiniz. Pardus simgesi ile, bu kılavuzun, Ulusal Dağıtım Projesi’nin amaçları ve proje geliştiricilerinin iletişim bilgilerinin bulunduğu yerel bir web sayfası açılır.
Araç çubuğunun sağ tarafında ses seviyesini, ekran boyutunu ve klavye düzeninizi tıklayarak ayarlayabileceğiniz uygulamacıklar bulunur. Araç çubuğunun solunda ise Pardus logosuna tıklayarak başlangıç menüsüne ulaşabilirsiniz.
Ekranın sol alt köşesindeki Pardus Logosunu tıklayarak eriştiğiniz başlangıç menüsü, Pardus için özelleştirilmiş bir menüdür. Bu Menüde Programlar seçeneği ile Pardus’ta bulunan yazılımlara erişebilirsiniz. Ayrıca menüden Pardus Yapılandırma Merkezi TASMA’ya ulaşarak Pardus ile ilgili öntanımlı yapılandırma seçeneklerini düzenleyebilirsiniz.
Pardus Çalışan CD’nin ön tanımlı kullanıcısının adı uludag’dır. Aynı zamanda hem öntanımlı hem de yönetici (root) kullanıcısı parolaları "uludag" dır. Komut Çalıştır’ı kullanarak konsol uygulamasına geçtiğinizde ya da oturumu kilitlediğinizde bu parolaya ihtiyaç duyacaksınız.alıntıdır, Saygılarımla
-
http://www.inndir.com/program.php?id=26597 link çalısmassa burdan indirin ama bıraz buyuk 674 MB arkadaşlar desdek olalım Turk İşletim sistemini kulalanalım kullandıralım hiç olmassa reklamını yapalım
-
Removed...
-
Valla denemedim ama ben linux dağıtımlarına işletim sistemi gözüyle bakmam bence baştan bişe yapmalıydılar ama neyse simdilik buda ii
-
Anasayfada haberi var zaten
Öncelikle bu bir gnu/linux dağıtımı yani yeni bir işletim sistemi değil. Son sürümü tamamen Türkçe olarak dağıtılacak. Farkı şu. En az windows xp kadar kolay kullanılabilecek ve yardım kısmı parça parça değil tamamen türkçe ver bir arada olacak. Kendi paket yöneticisi vs ile orjinal bir dağıtım olacak.
-
fmk bunu yazdı:
http://www.inndir.com/program.php?id=26597 link çalısmassa burdan indirin
fmk ya bu link de çalışmazsa..?durun valla inndir.com'un ana sayfasına bile giremiyorum...*?
-
biz bunu cebitde gördük bi sike benzemiyo alıyolar mozilla, k desktop 2 tanede wallpeypır koy anasını satim bütün linux dağıtımları aynı bi isimleri farklı niye otorup yazıolarki 2 logo değiştirsinler al sana linux
-
İlk betasının kurdum sitede ilk yayınlandığında burada.....xp ye benzetmişler geniş bir türkçe desteği var...şunu belirtim pardus beta yı kurmadan önce debian ve suseyi kurdum....sonra pardusu kurunca susenin türkçesi gibi geldi...neyse şimdi haksılık etmeyelim kimseye hele bi tamamlansın herşey...
-
pardus gentoo altında geliştirildi sanırım. gentoo nun editlenmiş hali herhalde. ilerki sürümlerinde orjinal olcak insallah :))
-
Link yanlışdı. düzelttim..
aynı yazı iki kere yazılmıştı onuda hallettim...
Artık indirebilirsiniz o linkden..
Ben indiriyorum 160 ile çekiyor gayet hızlı...
-
Elimde 15 bin Turk Mail kullanıcısının mail adresı var Atabıldım kadarına Mail atıcam Ulkemıze Destek ıcın Yerli Malı Yurdum Malı Destek olalım arkadslar KÖSTEK deil..