Türkiye’nin İlk Yapay Gen’i Üretildi !

DNA’nın bir parçası olan Gen, nasıl göründüğünüzü, vücudunuzda hangi olayların gerçekleştiğini ve bazen de hangi hastalıkları geçirmeye eğilimli olduğunuzu belirlemekte. Uzun süre çok karmaşık ve gizemli görünen bu yapı pek çok araştırmanın temelini oluşturdu. Dünya genelinde Gen ve DNA ile ilgili araştırmalar 1800’lü yılların ilk dönemlerine kadar dayanmakta. Türkiye’de ise ne yazık ki ancak son 20 yıldır bir takım araştırmalardan bahsetmek mümkün.

İşte bu araştırmalardan bir tanesi, geçtiğimiz günlerde ilk meyvesini verdi ve Türkiye’de ilk kez yapay Gen üretimi gerçekleştirildi.  Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nde (ODTÜ) bir grup bilim adamı tarafından  Sanayi ve Ticaret Bakanlığı sponsorluğunda 100 bin Lira’lık “ Tekno Girişim Desteği” ile geliştirilen bu Yapay Gen, pek çok alanda kullanılabilecek.

Konuyla ilgili olarak Habertürk’ün haberinde,  ODTÜ Kimya Bölümü Öğretim Üyesi Mahinur Akkaya, ürettikleri “Yapay Gen”lerden kanser tedavisinden aşı üretimine, endüstriyel atıkların temizlenmesinden enerji üretimine kadar, birçok alanda faydalanılabileceğini belirtti. Çalışmalarının bir yıl kadar sürdüğünü anlatan Mahinur Akkaya, Tükiye’de ilk defa bir şirketin bunu yaptığını aktardı. Akkaya, yapay genin herhangi bir organizmaya ihtiyaç duymadan, sadece “dizilim” (sekans) bilgisiyle üretmeyi sağlayan bir yöntemle oluşturulduğunu da bildirdi. Sekansların bir bütün halinde doğada mevcut olmadığını dile getiren Akkaya, “O yüzden bunlara sentetik gen deniliyor’’ dedi.

ODTÜ Genetik Mühendisi Burak Yılmaz da “yapay canlının ilk adımı” olan Yapay Gen’in, genetik veri tabanlarında bulunan DNA dizilimlerinin laboratuvar yöntemleri ile fiziksel hale dönüştürülmesi olduğunu belirtti. Yılmaz, ayrıca kanser tedavisi için kullanılan gen terapilerinde yapay genleri kullanarak tedavi sürelerinin hızlandırılabileceğini vurguladı. Yılmaz konuşmasında ayrıca grip virüslerinin, sürekli değişikliğe uğradıkları için aşılarının da her yıl yeniden üretildiğine dikkat çekerek bunların büyük maddi kayıplara neden olduğunu belirtti. Yılmaz, yapay DNA sentezi teknolojisi sayesinde, henüz ortaya çıkmamış virüsler için aşılar üretebilmenin mümkün hale gelebileceğini de aktardı.

Bu sentetik biyoteknoloji sayesinde evlerde ışıldayan bitkiler, istenilen kokuyu veren ya da havanın sıcaklığını ölçen çiçekler yapılabileceğine dikkat çeken Genetik Mühendisi Burak Yılmaz: “Bilindiği gibi petrol rezervleri gün geçtikçe azalıyor ve alternatif yakıtlara ihtiyaç duyuluyor. Yapay genler sayesinde petrol ya da biyodizel üreten mikroorganizmalar üretilebilir’’ dedi. Yapay genlerin kötü amaçlı kullanımının da söz konusu olduğunu belirten Yılmaz, bu nedenle hükümet ve güvenlik güçlerine büyük görevler düştüğüne dikkat çekti. Yılmaz, bu teknolojiyle kötü amaçla kullanılabilecek “yapay virüsler” yaratmanın mümkün olduğunu da vurguladı.