Yazılımcılar İçin Ülkeden Gitme Rehberi
-
Mail grubunda gördüm paylaşayım dedim.
Yazilimcilar Icin Turkiye'den Gitme RehberiTL;DR 7 Haziran 2015 Genel Secimleri yaklasiyor. 8 Haziran sabahi bir cok kisi yeniden Turkiye’den gitmek isteyebilir. Bu yazida ortalama bir yazilimcinin nasil yurtdisinda is bulabilecegini anlatacagim. Eger 16 yasindan beri programlama yarismalarina katilan bir universite mezunuysaniz ya da bir sekilde ‘top coder’ saniz bu yaziyi okumaniza gerek yok. Zaten sizin yurtdisinda olmanizi beklerim.
Ilk once kendimden bahsedeyim. Bilgisayar Bilimleri ile universitenin 2.senesinin sonunda tanismis biriyim. Chris Hoca‘nin kurdugu ve yuruttugu Bilgi CS sayesinde 2 sene gibi bir surede yazilimci oldum. 3 senelik akademi(yuksek lisans) ve 2 sene sektor tecrubesi sonrasi Berlin’de bir is bularak calismaya basladim. Ne programlama yarismalarindan hazzederim ne de elle tutulur acik kaynak kodlu projem vardir ya da acik kaynakli herhangi bir projeye katkim vardir. Yani tamamen 9-6 calisan bir yazilimciyim[0]. Yaklasik 1 senelik bir ugras sonucu yurtdisina kapagi attim. Ve buraya gelince gordum ki benim gibi bir cok 9-6 yazilimci da burada. yekmer anil vs
Bu yazida Carking the Coding Interview in ozetini gecmeyecegim. Ya da mulakatlara soyle calisin demeyecegim. Yurtdisinda is aramaya nerden baslamalisiniz/ekslikleriniz neler olabilir bunlardan konusacagim. Mulakatlara calismak icin yuzlerce kaynak var. Benim amacim TR’deki bir yazilimcinin bu surece nasil ‘kickstart’ verebilecegi olacak
Ulke Secimi
Is aramaya baslamadan once en onemlisi nereye gitmek istediginize karar vermek olacak. Tum Dunya’da is aramak yerine belirli bir ulkeye/bolgeye odaklanirsaniz isler sizin icin daha kolay olacaktir. Cunku bolgelerin degisen dinamikleri var. Misal, ABD’ye yasal yollardan gitmek istiyorsaniz Greencard araliklarindan once basvuruyu halletmeniz lazim. Avrupa’da ise bu cesit kotalar olmadigindan zaman kisiti yerine, belki de gitmek istediginiz ulkede konusulan dili hafif hafif ogrenmeye baslamak daha avantajli olacaktir. Ben her ne kadar ABD ile is gorusmesi yapmis olsam da lisede Almanca ogrenmemin avantajini kullanarak Almanya’ya odaklanmistim. Almanya ile yaptigim mulakatlar Ingilizce olmus olsa da Almanca bilip konustugumu gorduklerinde pozitif yorumlarda da aldim. Sadece dil ornegi degil, burokratik durumlar sebebiyle de ulkelere odaklanmaniz lazim. Misal Avrupa’da eslerin de calisma izini olurken, Amerika’da eslerin kendileri sponsor bulmadigi surece calisma izni olmuyor. Bekar biriyseniz bu tip sorununuz olmayacaktir. Bazi Avrupa ulkeleri sizin CS ya da muhendislik mezunu olmanizi beklerken bazilari icin sadece sektor tecrubesi bile yeterli olabilecektir. Kendi ozelliklerinize en uygun ulkeyi/bolgeyi bulursaniz isler sizin icin daha kolay ve cabuk olacaktir.
Ingilizce
Anadilinizin Ingilizce olmadigini varsayarak, eger yurtdisina gitmek istiyorsaniz Ingilizcenizin cok iyi olmasi gerektigi zaten tartisilmayacak birsey. Peki Ingilizceniz iyi mi ? Bunu nasil bileceksiniz ? Ben duzenli olarak ingilizcemi her daim gelistirmeye calisiyorum. Ilerlememi takip etmek icin de su iki siteyi kullaniyorum. Test your vocab ve de Ghent Univesity. Mulakatlara baslamadan once “Test your vocab” da 5000 civari kelimeye gelmeye bakin ya da Ghen’de en az %30 sinirina gelmeye ugrasin. Konusma pratiginizi ilerletmek icin internette onlarca kaynak/yontem var ya da TR’de yabanci dil konusulan bir ise girmeye ugrasin[1]. Avrupa ozelinde cok cok iyi bir Ingilizceye gerek yok, Ingilizce konusulan bir ulkeye gittiginizde ise zaten 5k kelime kapasitenizi ve de akiciliginizi cok kisa surede ilerleteceksinizdir. Ama dedigim gibi mulakatta en ufak bir cumleyi/kelimeyi kacirmayacak kadar Ingilizce yeterliligi hedeflerseniz iyi olur. Buna ulasmak hic de zor degil. Anki
Is aramak
Ulkeyi sectiniz ve de yabanci dil mevzusunu hallettiniz. Peki nasil is bulacaksiniz ? Ilk once is ilani sitelerini kullanabilirsiniz. Indeed bu konuda guzel bir is ilanlarini biriktirme sitesidir (local siteleri de var indeed.nl indeed.de gibi). Craiglist ya da EnlishJobs‘dan da is bulanlar var. Ancak bunlar yeterli degil. Hep soylenir, is bulmada en onemli sey “networking” dir diye. Bunun icin imkaniniz varsa hedef ulkedeki bir konferansa konusmaci ya da en kotu katilimci olarak gidin. Insanlarla tanisin. Yazilim dunyasinda networking icin fiziksel temas zorunlu degil. Bu networking i isterseniz Mail listelerinde ya da IRC’de de yapabilirsiniz. Ilgilendiginiz dilin/frameworkun/teknolojinin listelerini/irc ni takip edin. Aktif olun. Bazi sorulara cevap vermek acik kaynak bir proje yapmaktan cok daha kolaydir. Buralarda biraz reputasyon elde edip bir sure sonra hedef ulkede is aradiginizi belirtebilirsiniz. Buradan is bulamasaniz bile insanlar sizi bir takim kanallara yonlendirecektir. Bu bir Headhunter[2] da olabilir yerel yeni bir startup da olabilir. Kisaca is ilani sitesinde denk gelemeyeceginiz seylere buralardan erisebilirsiniz.
Gelir Seviyesi/ Maas Beklentisi
Ulke degistirmek TR icinde sehir degistirmekten farkli. Gideceginiz ulkede ne kadar para harcayazaginizi/kazanaciginizi bilseniz iyi olur. Cunku Avrupa’da TR nin aksine is mulakatina baslamadan once maas beklentiniz sorulur. Sizi ugrastirmak istemezler. Cogunlukla ilk sorulan soru bu bile olabilir.
Maaslar hakkinda ortalam bir fikriniz olmasi icin Glassdoor ya da Payscale kullanabilirsiniz. Yasam masraflarini(cost of living) karsilastirmak icin cesitli siteler var. Expastian bunlardan biri. Ben burayi referans almistim. Hemen hemen tuttu, hatta yemegi evde yememiz sebebiyle yasam masrafimiz daha az bile oldu diyebilirim. Avrupa icin soyleyebilecegim kritik bir nokta TR’nin aksine oglen yemegi ve yol parasini cebinizden veriyor olmaniz , ancak unutmayin ki Avrupa’da yillik izinler cok daha fazla ve de TR’nin aksine bir sene sonunda hak etmek yerine dogrudan kazaniyorsunuz. Bu sebeple bunlari ince eliyip sik dokuyun. Misal, gittiginiz sehirden TR’ye cok fazla ucus yoksa ya da pahaliysa her sene bunun icin ekstra para ve zaman ayirmaniz gerekebilir. ABD’nin orta yerinde bir yere gidiyorsaniz bunu goz onunde bulundurmak iyi olabilir. Esinizin calisma izni olmayacaksa bu da size bir maliyet olacaktir. Ya da cocugunuz varsa gittginiz ulke vatandasi olmasaniz bile size cocuk parasi verebilir ya da vergi avantajlari sunabilir. Ek olarak yurtdisinda maaslar genel olarak yillik ve brut konusulur. Daha once soylediklerimi birlestirerek beklentinizi hesaplayin.
Avrupa’da ihbar suresinin cok uzun oldugunu da hesaba katin. 6 haftadan 3 aya kadar degisebiliyor. Bu sizin icin avantaj da olabilir dezavantaj da.
Unutmayin ki 9-6 yazilimcisiniz. Sirketin sizi almasindaki en onemli iki etmen mulakttaki basariniz ve de yerel bir yazilimciya kiyasla sizin birazcik daha az maliyetli olmaniz olacaktir. Bu yuzden yurtdisindaki ilk isinizde maas beklentinizi biraz dusurmeniz isinizi kolaylastirir. Zaten bir kere gittikten sonra LinkedIn hesabiniz susmak bilmeyecektir. O yuzden maas olarak cok tatmin olmamayi ilk seferinde buyuk sorun etmeye gerek yok.
Mulakata Cagrilinca
Herseyi halettiniz, basvurlari yaptiniz, mulakata cagrildiniz. Ne yapacaksiniz ? Ilk once yurtdisina gittiginizi unutmayin. Yani bu hem bir mulakat, hem de bir gezme firsati. Donus biletinizi buna gore ayarlayin. Belki gittiginiz sehirde kalacaksiniz. O yuzden mulakattan sonra 2-3 gun kalip sehri biraz gezin isterseniz. Adamlar sizi oraya kadar cagirdilarsa isin olma ihtimali, olmama ihtimalinden bana kalirsa biraz daha fazladir. O yuzden gezme firsatini kacirmayin. Hatta bunu sizin biletinizi alan IK ciya soylemek de ayip degil. “Donus biletimi 2 gun sonraya alir misiniz? Sehri de tanimak istiyorum” demek benim icin olumlu bir geri donus olmustu. Isi ciddiye aldigimi gostermis.
ABD ye gidiyorsaniz Jetlag a dikkat. Bazi sirketler Jetlag sebebiyle, mulakati varisinizdan 2-3 gun sonraya ayarlayabilir. Eger ayarlamdilarsa bunu belirtin. “Jetlag olabilirim erken geleyim” demekte sorun yok.
Turk yazilimcilar “relocation package” kavramina pek alisik degildir ama yurtdisinda bu gayet yaygin. Yani ulke degistirdiginiz icin “X Kadar tasinma parasi istiyorum” diye bilirsiniz. Misal Almanya’daki sirketler bunu vergi hesabinda kullandiklari icin sorun etmeyebiliyorlar. Bunu istemekten cekinmeyin
Mulakata mutlaka defter kalemle gidin ya da skype/telefon ise yaninizda defter kalem olsun. Size sorulan sorulari not edin. Bilemediklerinizi ozellikle not edin. Herseyi not etmeye bakin. Sonuc olumsuz olursa bunlari gozden gecirip calisacaksiniz.
Mulakattan Sonra
Mulakattan dondukten sonra 2 hafta icinde donmezlerse mail atip sormanizda sorun yok. IK ne yazik ki kucuk firmalarda oldukca sorunlu. Teklif alip kabul etseniz bile vize/calisma izni isleri cok uzun surebiliyor. Avrupa firmalari bunun farkinda olmayabiliyor. O yuzden ise baslama tarihini 2 ay sonra olarak kontrata yazidrabilirsiniz. Benim neredeyse 3 ay surmustu. ABD icin bu sure cok daha uzun olabilir. Kontrata ilk gidisinizdeki ucak bileti paranizi da yazdirabilirseniz iyi olur. Bunu da sormak negatif bir sey degil . Olumsuz olursa uzulmeye gerek yok. Bu uzun bir surec. Her mulakat sonrasi neyiniz eksikti bunlari gozden gecirip calisin. Gerekirse IK dan feedback isteyin. Buyuk firmalar bu feedbacki cok guzel sekilde verebiliyor. Bir sonrakine daha saglam hazirlanin.
Kapatirken
Yazinin turkishmusic.org’daki sezen aksu tartışması‘na yakinsama tehlikesine karsi comment acmiyorum. Sorulariniz icin github’da Issue acin cevap ekleyeyim.
[0] Dediklerim acik kaynak gereksiz gibi algilanmasin, eger bu yonleriniz varsa isiniz daha da kolay olacaktir. [1] Bunun icin gerekirse birazcik dusuk maasa razi olabilirsiniz. Sonuc olarak hedefiniz o sirketten 1 sene icinde ayrilmak olacak. [2] Headhunter in artisi da var eksisi de. Sizi guzel pazarlayip, gorusmeleriniz sonrasi cok guzel feedback verebilir. Eksi olarak ise ise alinmaniz durumunda firmaya maliyeti olacagindan maas beklentiniz dusebilir.
Kaynak : http://csenol.github.io/blog/2015/04/19/yazilimcilar-icin-turkiyeden-gitme-rehberi/
-
bunları herkes bilio zaten...
-
güzel bilgiler sağol. ama sormak istiyorum: neden herkes amerika ve avrupaya kaçmak isitiyor?
uzakdoğuyu da yazın bir zahmet.
ben kaçarsam oraya kaçarım
futurist tarafından 21/Nis/15 13:06 tarihinde düzenlenmiştir -
Kolay kolay hic bir firma Turk yazilimci muhendis almaz.
Bosuna hayal kurmayin.
Gitmek ve calismak istiyorsaniz.
Berberlik, firincilik, tesisatcilik ogrenin. Cok ciddiyim.
Diploma mi ? (Imzanda guzelmis.) Canfeza
-
Ekerci bunu yazdı
bunları herkes bilio zaten...
Herkes adına konuşma yetkisi veren kim ? :)
Ben bilmiyordum eminim bilmeyenlerde vardır . -
Ben bilmiyordum teşekkürler enes.
-
hocam bu Ghent Univesity testi fenaymış :)
araya bi sürü nonword uydurma kelime sokmuşlar meğerse
testi yaparken bayağı bi morali bozuluyor insanın
sonradan söylüyorlar sizi kandırık aslında öyle bi kelime yok diye :)
ghant sonucu: 28%
Test your vocab is sanki biraz abartılı gibi geldi 5810 çıktı sonuç.
halbuki taş çatlasın 2k-2,5k civarıdır benim bildiğim kelime hatta o kadar da yoktur :)
birazcık moral oldu ben neymişim be :P
tr deyim şu sıralar işssizim yazılımcı değilim ama erp den anlarım napayım dışarı açılayım mı :)
-
Eyv. guzel paylasim.
-
huu güzel :)
-
bok içerik
-
Küçük yazılımcılar ne yapacak? Kalsın mı bu ülkede? Ölsünler mi? Şu anlatılanların hepsi bir şirkete eleman olarak girebilecek düzeydekiler için geçerli ve ingilizcesi anlayabilecek kapasitede olanlar durmuyor gidiyor. Bu makaledeki anlatılanlar boş yani.
Küçük yazılımcılar için makale lazım. Yurtdışındaki Türklere nasıl kaynak olunur, nasıl geçim sağlanabilir, nerelere kapak atmak lazım bunlar lazım ya da her orta halli yazılımcı bir tane küçük yazılımcı, script kiddie veya yancı nasıl götürebilir yanında onu anlatan bir makale gerekli.